გულმოდგინე უდაბნოში

ისტორია სიმონ ბარ კოხბას (სიმონ ბენ კოსევა) იხსენებს , როგორც ადამიანს, რომელმაც 132-135 წლებში რომის იმპერიის წინააღმდეგ ებრაელთა ბოლო აჯანყება მოაწყო და ჩაშალა. იუდეაში ებრაელი ხალხის თვითგამოცხადებული პრინცის რანგში, მან მოითხოვა, რომ ყველა ებრაელი მას გაჰყოლოდა რომის წინააღმდეგ დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაში. მან ეს აჯანყება იმიტომ მოაწყო, რომ რომაელები იერუსალიმის ნანგრევებზე (რომელიც 66-73 წლების წარუმატებელი აჯანყების შედეგად განადგურდა ) კიდევ ერთი წარმართული ქალაქის (აელია კაპიტოლინა) აშენებას აპირებდნენ. ამ ქალაქს წარმართი რომაული ღმერთის, იუპიტერისადმი მიძღვნილი ტაძარი მიეკუთვნებოდა. 

თავდაპირველად იუდეის უდაბნოში მდებარე ბაზიდან წარმატების მიუხედავად, მათი ბედი შეიცვალა, როდესაც რომის იმპერიის ლეგიონების სრული ძალით კონტრშეტევა განხორციელდა. ბარ კოხბა და უამრავი სხვა ებრაელი ამბოხებული სასტიკად მოკლეს რომის საბოლოო გამარჯვების დროს. მის დამარცხებამდე ბევრმა ებრაელმა ბრძენმა, მათ შორის მიშნას ერთ-ერთმა წამყვანმა ავტორმა, რაბი აკივამ სიმონ ბარ კოხბა მესიად გამოაცხადა.

ბარ კოხბამ თავისი რელიგიური მონდომება უდაბნოდან უცხო, გარეგანი მტრის – იმპერიული რომის წინააღმდეგ მიმართა. მის ხედვით მესიანური მშვიდობა მხოლოდ იმ შემთხვევაში დადგებოდა, თუ უცხო ქვეყნის დამპყრობელი სამხედრო ძალა განიდევნებოდა და სიონი უცხოელი ოკუპაციისგან გათავისუფლდებოდა.

ბარ კოხბა იოანე ნათლისმცემელთან შედარებით

მისი რელიგიური მონდომებითა და მესიანური მხურვალებით უდაბნოდან, ბარ კოხბა ჰგავდა თავის თანამემამულეს, იოანე ნათლისმცემელს, რომელიც მასზე დაახლოებით 100 წლით ადრე ცხოვრობდა. თუმცა, მსგავსი მონდომების მიუხედავად, ისინი განსხვავდებოდნენ იმით, თუ როგორ ხედავდნენ ფუნდამენტურ პრობლემას და შესაბამისად, ფუნდამენტურ გადაწყვეტილებას. ამ ორი რევოლუციონერის შედარება დაგვეხმარება გავიგოთ ადამიანური სიტუაციისა და სახარების მიერ შემოთავაზებული გადაწყვეტის შესახებ კონკურენტი იდეები.

იოანე ნათლისმცემელი საერო ისტორიაში

ბარ კოხბას მსგავსად, იოანე ნათლისმცემელმაც დავა გამოიწვია და დიდი ყურადღება მიიპყრო. პირველი საუკუნის ებრაელი ისტორიკოსი იოსები მას შემდეგი სიტყვებით მოიხსენიებს:

ზოგიერთ იუდეველს ეგონა, რომ ჰეროდეს არმიის განადგურება ღვთისგან იყო მიმართული და რომ სამართლიანად, იოანეს წინააღმდეგ ჩადენილი სასჯელის სახით, მას ნათლისმცემელი ეწოდა, რადგან ჰეროდემ მოკლა იგი, რომელიც კარგი კაცი იყო… ჰეროდე შიშობდა, რომ იოანეს დიდი გავლენა ხალხზე შესაძლოა მისთვის ძალაუფლების და სურვილის წყაროდ ქცეულიყო აჯანყების მოსაწყობად… ამიტომ ეჭვიანობის გამო ჰეროდემ იოანე მახეროს ციხეში ტყვედ გაუშვა და იქ სიკვდილით დასაჯა.

იოსებ ფლავიუსი,ებრაელთა სიძველეები, წიგნი 18, თავი 5, 2

იოსებ ფლავიუსი იოანე ნათლისმცემელს ჰეროდე ანტიპას მეტოქესთან დამარცხების კონტექსტში ახსენებს. ჰეროდე ანტიპამ იოანე სიკვდილით დასაჯა და იოსებ ფლავიუსი გვამცნობს, რომ მისი შემდგომი დამარცხება ებრაელებმა იოანე ნათლისმცემლის სიკვდილით დასჯის გამო მის წინააღმდეგ ღვთის სამსჯავროდ მიიჩნიეს. 

იოანე ნათლისმცემელი სახარებებში

იოანე ნათლისმცემელი სახარებებში იესოს წინამორბედად ფიგურირებს. ლუკას სახარება, რომელიც ახალი აღთქმის ერთ-ერთი სახარებათაგანია, მტკიცედ აკავშირებს იოანე ნათლისმცემელს ისტორიაში იმ დროის სხვა ცნობილ ისტორიულ პირებთან.

‘ტიბერიოს კეისრის მთავრობის მეთხუთმეტე წელს, პონტოელი პილატეს განმგებლობისას იუდეაში, და ჰეროდეს ტეტრარქობისას გალილეაში, მისი ძმის, ფილიპეს, ტეტრარქობისას იტურეასა და ტრახონიტის მხარეში, და ლისანიასის ტეტრარქობისას აბილენეში, ანას და კაიაფას მღვდელმთავრობის დროს იყო სიტყვა ღვთისა იოანესადმი, ზაქარიას ძისადმი, უდაბნოში. დადიოდა იგი იორდანეს მთელს არემარეში და ქადაგებდა სინანულის ნათლისღებას ცოდვათა მისატევებლად, როგორც სწერია ესაია წინასწარმეტყველის სიტყვათა წიგნში:

„ხმა მღაღადებლისა უდაბნოში: განუმზადეთ გზა უფალს, მოასწორეთ მისი ბილიკები. ყოველი ხევი ამოივსება, ყოველი მთა და ბორცვი დადაბლდება, მრუდე გასწორდება და ოღროჩოღრო გზა გავაკდება. და ყოველი ხორციელი იხილავს ხსნას ღვთისაგან.“ ‘

ლუკ. 3:1-6

მათე იოანე ნათლისმცემლის ქადაგებას ასე აჯამებს:

‘იმ დღეებში მოვიდა იოანე ნათლისმცემელი და ქადაგებდა იუდეას უდაბნოში. ამბობდა: „მოინანიეთ, ვინაიდან მოახლოებულია ცათა სასუფეველი. ‘

მათ. 3:1-2

ჯონის პერსპექტივა

იოანე ხედავდა, რომ ფუნდამენტური ადამიანური პრობლემა ჩვენშია. ამიტომ, მისი ქადაგება მსმენელებს მონანიებისკენ მოუწოდებდა . 

მონანიება ( ბერძნულად metanoia ) ნიშნავს „ცვლილებას“ (= „მეტა“), შენს „გონებას“ (= „ნოია“). წარმოიდგინეთ მუხლუხოს დრამატული „ მეტამორფოზა “, როდესაც მისი ფორმა („მორფე“) პეპლის ფორმად იცვლება. 

იოანე ქადაგებდა აზროვნების ცვლილების აუცილებლობას იმდენად, რომ ეს ცვლის ჩვენი ცხოვრების წესს, არა მთავრობების დამხობითა და უცხოელებთან ბრძოლით, როგორც ბარ კოხბა ფიქრობდა, არამედ სხვების – ვინც არ უნდა იყვნენ ისინი – თანაგრძნობითა და სამართლიანობით მოპყრობით. ეს მონანიება „მოგვამზადებდა“ უფლის გზისთვის. იოანეს აზრით, ამ მონანიების გარეშე ჩვენ ვერ დავინახავდით, ვერ ჩავწვდებოდით და ვერ გავიგებდით ღვთის სასუფეველს და ვერც მას “მივუტევებდით.”

აღსარება ჩვენს მონანიებაში

ჭეშმარიტი შინაგანი მონანიების მაჩვენებელი, რომელსაც იოანე ეძებდა, შემდეგი იყო:

‘მაშინ მასთან გამოდიოდა იერუსალიმი, მთელი იუდეა და მთელი იორდანეს სანახები. ინათლებოდნენ მისგან იორდანეში და აღიარებდნენ თავიანთ ცოდვებს. ‘

მათ. 3:5-6

ეს ადარებს ბიბლიის სხვა მონათხრობში – ადამისა და ევას ქმედებებს. აკრძალული ნაყოფის შეჭმის შემდეგ, ბიბლია ამბობს, რომ ადამი და ევა:

‘მოესმათ ხმა უფალი ღმერთისა, რომელიც საღამო ხანს ბაღში მიმოდიოდა, და დაემალნენ უფალ ღმერთს ადამი და მისი დედაკაცი ბაღის ხეებს შორის.’

დაბ. 3:8

მას შემდეგ, ჩვენი ცოდვების დამალვისა და იმის მოჩვენებით, რომ არაფერი დაგვიშავებია, ეს ტენდენცია ჩვენთვის სრულიად ბუნებრივია. ცოდვების აღიარება და მონანიება ჩვენთვის საკმაოდ რთულია, რადგან ეს ჩვენს დანაშაულისა და სირცხვილის გრძნობას ააშკარავებს. ჩვენ ვამჯობინებთ სხვა რამის მოსინჯვას აღიარების გარდა. მიუხედავად ამისა, იოანეს რწმენამ და უწყებამ მონანიება და აღიარება აუცილებელ საკითხად წარმოადგინა ადამიანების მოსამზადებლად, რათა მათ ღვთის მომავალი სამეფო განეცადათ.

გაფრთხილება რელიგიური ლიდერებისთვის, რომლებიც არ მოინანიებენ

ზოგიერთმა ადამიანმა მართლაც გააკეთა ეს, მაგრამ ყველას არ შეეძლო გულწრფელად ეღიარებინა თავისი ცოდვები საკუთარი თავისა და ღმერთის წინაშე. სახარება ამბობს, რომ:

‘ 7. როდესაც დაინახა მისკენ მოსანათლად მომავალი ფარისეველნი და სადუკეველნი, უთხრა მათ: იქედნეს ნაშიერნო, ვინ გასწავლათ გაექეცითო მომავალ რისხვას? 8. მაშ, გამოიღეთ ნაყოფი, ღირსი სინანულისა. 9. ნუ გგონიათ, რომ შეგიძლიათ უთხრათ თქვენს თავს: მამად გვივისო აბრაამი; რადგანაც გეუბნებით თქვენ: ღმერთს ხელეწიფება თვით ამ ქვათაგანაც აღუდგინოს ძენი აბრაამს. 10. ვინაიდან აწ უკვე ცული ხეების ფესვთან დევს. ყოველი ხე, რომელიც არ გამოიღებს კეთილ ნაყოფს, მოიჭრება და ცეცხლს მიეცემა.’

მათ. 3:7-10

ფარისევლები და სადუკეველები, ებრაული რელიგიური კანონის მასწავლებლები, გულმოდგინედ მუშაობდნენ კანონით დადგენილი ყველა წესის (ლოცვა, მარხვა, მსხვერპლშეწირვა და ა.შ.) დაცვისთვის. ყველას ეგონა, რომ ეს ლიდერები, მთელი თავიანთი რელიგიური სწავლებითა და ძალისხმევით, ღვთის მოწონებას გარანტირებულად იმსახურებდნენ. მაგრამ იოანემ მათ „გველგესლების ნაშიერნი“ უწოდა და ცეცხლის მომავალი სამსჯავროს შესახებ გააფრთხილა!

რატომ გააკეთა ჯონმა ასეთ განცხადება?

„მონანიების შესაბამისი ნაყოფის“ არგამოღებით მათ აჩვენეს, რომ ჭეშმარიტად არ მოინანიეს. მათ არ აღიარეს თავიანთი ცოდვა, არამედ დაიმალეს თავიანთი რელიგიური წეს-ჩვეულებების მიღმა. მათი რელიგიური მემკვიდრეობა, მიუხედავად მისი სიკეთისა, მათ მონანიების ნაცვლად ამაყად აქცევდა.

სინანულის ნაყოფი

აღსარებასა და მონანიებასთან ერთად მოდიოდა განსხვავებული ცხოვრების მოლოდინი. ხალხმა ჰკითხა იოანე ნათლისმცემელს, თუ როგორ უნდა ეჩვენებინათ მონანიების ნაყოფი, რაზეც მან უპასუხა:

’10. ეკითხებოდა ხალხი: მაშ, რაღა ვქნათო? 11. მიუგო და უთხრა მათ: ვისაც ორი ხელი სამოსი აქვს, მისცეს არმქონეს: და ვისაც საჭმელი აქვს, ასევე მოიქცეს. 12. მოვიდნენ მებაჟენიც ნათლის ღებად და უთხრეს მას: მოძღვარო, ჩვენ რაღა ვქნათ? 13. მიუგო მათ: ნურაფერს აიღებთ თქვენთვის დაწესებულზე მეტს. 14. მეომრებმაც ჰკითხეს: ჩვენ კი რა ვქნათო? და უთხრა მათ: ნურავის შეურაცხყოფთ, ნურც ცილს დასწამებთ და დასჯერდით საფასურს თქვენსას.’

ლუკ. 3:10-14

 იოანე ქრისტე იყო?

მისი ქადაგების სიძლიერის გამო, ბევრს აინტერესებდა, იყო თუ არა იოანე ქრისტე. სახარება ამას ასე აღწერს:

’15. ხოლო როცა ხალხი მოლოდინში იყო და გულში ყველა ამას ფიქრობდა იოანეზე, ქრისტე ხომ არ არისო, 16. მიუგო იოანემ და უთხრა მათ: მე წყლით გნათლავთ, მაგრამ მოდის ჩემზე უძლიერესი, და მე იმის ღირსიც არა ვარ, რომ შევხსნა მისი ხამლის საკვრელი; და ის მოგნათლავთ სულით წმიდითა და ცეცხლით. 17. მას ხელთ უპყრია თვისი არნადი და გაწმენდს თავის კალოს, და შეინახავს ხორბალს ბეღელში, ხოლო ბზეს მისცემს უშრეტ ცეცხლს. 18. ბევრ სხვა რამესაც ახარებდა და შეაგონებდა ხალხს.’

ლუკ. 3:15-18

იოანე ნათლისმცემელი წინასწარმეტყველებაში

იოანეს დამოუკიდებელმა სულმა უხეშად ჩაცმისა და უდაბნოში ველური საკვების ჭამისკენ უბიძგა. თუმცა, ეს მხოლოდ მისი სულისკვეთების მაგალითი არ იყო; ეს მნიშვნელოვანი ნიშანიც იყო. წინასწარმეტყველმა მალაქიმ ძველი აღთქმა 400 წლით ადრე დაასრულა შემდეგი სიტყვებით:

‘„აჰა, მოვავლენ ჩემს ანგელოზს და გაამზადებს გზას ჩემს წინაშე. უეცრად მოვა თავის ტაძარში უფალი, რომელსაც თქვენ ეძიებთ, და აღთქმის ანგელოზი, რომელიც გსურთ. აჰა, მოდის,“ – ამბობს ცაბაოთ უფალი. – ‘

მალ. 3:1

‘მოვალ თქვენთან განსაკითხავად და ვიქნები ფიცხელი მოწამე ჯადოქართა და მემრუშეთა წინააღმდეგ, ხიზნის გამგდებელთა და ჩემს უშიშთა წინააღმდეგ,“ – ამბობს ცაბაოთ უფალი. – „რადგან მე, უფალი, არ ვიცვლები და თქვენც არ დაილევით, იაკობის ძენო. ‘

მალ. 3:5-6 (ძვ. წ. 400)

ელია ადრეული წინასწარმეტყველი იყო, რომელიც ასევე ცხოვრობდა და ჭამდა უდაბნოში, ჩაცმული…

‘და უთხრეს მას: „ბალანი მოსავს იმ კაცს და წელზე ტყავის სარტყელი არტყია.“ და თქვა: „ეს ელია თიშბელია.“ ‘

4მეფ. 1:8

როცა იოანე ნათლისმცემელი იმგვარად იცვამდა და ცხოვრობდა, როგორც ვიცით, ის ცდილობდა ეჩვენებინა, რომ სწორედ ის იყო ელიას სულიერ გზაზე მოსული წინამორბედი, რომელზეც წინასწარმეტყველება არსებობდა. მისი ჩაცმულობა, ცხოვრებასთან დამოკიდებულება და ბუნებაში ყოფნა იმის ნიშანი იყო, რომ იოანე ღმერთის გეგმის ნაწილია.

დასკვნა

იოანე ნათლისმცემელი მოვიდა, რათა მოემზადებინა ხალხი, რომ მზად ყოფილიყვნენ ღვთის სამეფოსთვის. თუმცა, მან ისინი არ მოამზადა მეტი კანონების მიცემით ან აჯანყებისკენ წაქეზებით, როგორც ეს ბარ კოხბამ გააკეთა. პირიქით, მან მოამზადა ისინი ცოდვების მონანიებისა და მათი აღიარებისკენ მოწოდებით. ეს იმაზე მეტად რთულია, ვიდრე უფრო მკაცრი წესების დაცვა ან აჯანყებაში მონაწილეობა, რადგან ეს ჩვენს სირცხვილსა და დანაშაულს ააშკარავებს. 

იმ დროის რელიგიურ ლიდერებს არ შეეძლოთ მონანიებისა და ცოდვების აღიარებისკენ სწრაფვა. ამის ნაცვლად, მათ რელიგია გამოიყენეს ცოდვების დასამალად. ასი წლის შემდეგ მათ რელიგია გამოიყენეს ბარ კოხბას წარუმატებელი აჯანყების არხირებისთვის. მონანიებისგან თავის არიდების გამო, ისინი მოუმზადებლები იყვნენ ქრისტეს აღიარებისა და ღვთის სამეფოს გასაგებად. იოანეს გაფრთხილება დღესაც აქტუალურია ჩვენთვის. ის ამტკიცებს, რომ ჩვენ უნდა მოვინანიოთ ჩვენი ცოდვები და ვაღიაროთ ისინი. 

ეს საშუალებას გვაძლევს, განვიცადოთ ღვთის სამეფო, რომლის დაარსებაშიც იოანემ მონაწილეობა მიიღო იესოს ნათლობით, რაც შემდეგი ისტორიული მოვლენაა, რომელსაც ჩვენ განვიხილავთ.