ჩვენ ვნახეთ, როგორ გამოიყენა ესაიამ ტოტის გამოსახულება . დავითის დაცემული დინასტიიდან მოდიოდა „ის“, რომელსაც სიბრძნე და ძალა ჰქონდა. შემდეგ იერემიამ განაცხადა, რომ ეს ტოტი თავად უფალი (ღმერთის ძველი აღთქმის სახელი) იქნებოდა ცნობილი.
ზაქარია აგრძელებს „ტოტის“ წერას
წინასწარმეტყველი ზაქარია ცხოვრობდა ძვ. წ. 520 წელს, მას შემდეგ, რაც ებრაელი ხალხი ბაბილონში პირველი გადასახლებიდან იერუსალიმში დაბრუნდა . იმ დროს ებრაელი ხალხი აღადგენდა დანგრეულ ტაძარს. მაშინ მღვდელმთავარი იყო კაცი, სახელად იესო ნავეს ძე და ის ხელახლა იწყებდა მღვდლების საქმიანობას. წინასწარმეტყველი ზაქარია თავის კოლეგასთან, უმაღლეს მღვდელთან, იესო ნავეს ძესთან ერთად ებრაელი ხალხის წინამძღოლობაში თანამშრომლობდა. აი, რა თქვა ღმერთმა – ზაქარიას მეშვეობით – ამ იესო ნავეს ძეზე:
‘ისმინე, იესო მღვდელმთავარო, შენ და შენმა თვისტომებმა, შენს წინ რომ სხედან, რადგან სასწაულნი არიან ეს კაცები. რადგან, აჰა, მოვავლინებ ჩემს მორჩილს – მორჩს! რადგან აჰა, ის ქვა, რომელიც დავდევი იესოს წინ: შვიდი თვალია ამ ერთ ქვაზე. აჰა, ამოვკვეთავ მასზე ამოსაკვეთელს, – ამბობს ცაბაოთ უფალი, – და ერთ დღეში წარვხოცავ ამ ქვეყნის ცოდვებს. ‘
ზაქ. 3:8-9
ტოტი ! 200 წლით ადრე ესაიას მიერ დაწყებული და 60 წლით ადრე იერემიას მიერ გაგრძელებული ზაქარია „ტოტით“ აგრძელებს. აქ ღმერთი ტოტს „ ჩემს მსახურსაც “ უწოდებს. რაღაც გაგებით, ძვ. წ. 520 წელს იერუსალიმში მყოფი მღვდელმთავარი იესო ნავეს ძე , ზაქარიას თანამშრომელი, ამ მომავალი ტოტის „სიმბოლო“ იყო.
მაგრამ როგორ?
ნათქვამია, რომ „ერთ დღეში“ უფალი განწმენდს ცოდვებს. როგორ მოხდებოდა ეს?
ტოტი: მღვდლისა და მეფის გაერთიანება
ამის გასაგებად, უნდა ვიცოდეთ, რომ ბიბლიაში ღმერთმა მკაცრად გამიჯნა მღვდლისა და მეფის როლები. არცერთი მეფე არ შეიძლება ყოფილიყო მღვდელი და მღვდლებიც არ შეიძლება იყვნენ მეფეები. მღვდლის როლი იყო ღმერთსა და ადამიანს შორის შუამავლობა ღმერთისთვის მსხვერპლის შეწირვით. მეფის პასუხისმგებლობა იყო ტახტიდან სამართლიანად მმართველობა. ორივე გადამწყვეტი იყო; ორივე განსხვავებული. მიუხედავად ამისა, ზაქარიამ დაწერა, რომ მომავალში:
‘იყო უფლის სიტყვა ჩემს მომართ ნათქვამი: ‘
ზაქ. 6:9
‘გამოართვი ვერცხლი და ოქრო, გააკეთე გვირგვინები და დაადგი თავზე იესო იეჰოცადაკის ძეს, მღვდელმთავარს. უთხარი: „ასე ამბობს-თქო ცაბაოთ უფალი: ‘აჰა, კაცი – მორჩია მისი სახელი, რადგან თავისი ადგილიდან აღმოცენდება და ააშენებს უფლის ტაძარს. ის ააშენებს უფლის ტაძარს და იტვირთავს დიდებას, დაჯდება და იხელმწიფებს თავის ტახტზე; ის იქნება მღვდელი თავის ტახტზე და თანხმობა იქნება ამ ორთა შორის.’“ ‘
ზაქ. 6:11-13
წინა პრეცედენტისგან განსხვავებით, ზაქარიას დროს მღვდელმთავარ იესო ნავეს ძეს სიმბოლურად უნდა დაედგა მეფის გვირგვინი, როგორც ტოტს (გახსოვდეთ, იესო ნავეს ძე „მომავლის სიმბოლო“ იყო). გვირგვინის დადებით, მღვდელმთავარმა იესო ნავეს ძემ იწინასწარმეტყველა მეფისა და მღვდლის ერთ ადამიანად გაერთიანება. ეს მომავალი ტოტი მეფის ტახტზე მღვდელი იქნებოდა. გარდა ამისა, ზაქარიამ დაწერა, რომ „იესო ნავეს ძე“ ტოტის სახელი იყო . რას ნიშნავდა ეს?
სახელი „იესო ნავეს ძე“ არის სახელი „იესო“
აქ შევაჯამეთ ბიბლიის თარგმანის შესაბამისი დეტალები, რაც უფრო მეტი გაგებისთვის იყო საჭირო. ორიგინალი ებრაული ბიბლია ბერძნულად ითარგმნა ძვ. წ. 250 წელს და მას სეპტუაგინტა ანუ LXX უწოდეს. ვნახეთ, თუ როგორ გახადა სეპტუაგინტამ ტიტული „ქრისტე“ ცნობილი . აქ იგივე ანალიზს მივყვებით „იესო ნავეს ძის“ შემთხვევაშიც.
ჯოშუა არის ორიგინალური ებრაული სახელის „იჰოუშუას“ ებრაული ტრანსლიტერაცია . მეოთხედი #1 გვიჩვენებს, თუ როგორ დაწერა ზაქარიამ „იჰოუშუა“, როგორც „იჰოუშუა“ ებრაულად ძვ.წ. 520 წელს. მეცნიერები ებრაულ „იჰოუშუას“ ტრანსლიტერაციას ახდენენ ბიბლიის თანამედროვე თარგმანებში (#1-> #3). ებრაულად „იჰოუშუა“ იგივეა, რაც ჯოშუა თანამედროვე ენებში, როგორიცაა ინგლისური. მაგრამ როდესაც სეპტუაგინტა ებრაულიდან ბერძნულად ითარგმნა ძვ.წ. 250 წელს, „ იჰოუშუა“ ტრანსლიტერაციას განიცდიდა როგორც „იესო“ (#1 -> #2). ებრაულად „იჰოუშუა“ იგივეა, რაც ბერძნულად „იესო“ . როდესაც მეცნიერები ბერძნულ ახალ აღთქმას თანამედროვე ენებზე (მაგალითად, ინგლისურზე) თარგმნიან, „იესო“ ტრანსლიტერაციას განიცდის როგორც „იესო“ (#2 -> #3). ბერძნულად „იესო“ იგივეა, რაც „ იესო “ .
ხალხი იესოს ებრაულად „ იჰოუშუას “ უწოდებდა. თუმცა, ბერძნული ახალი აღთქმის ავტორები მის სახელს „იესუსად“ წერდნენ . ეს ზუსტად ისე იყო, როგორც ბერძნული ძველი აღთქმის სეპტუაგინტაში ეწერა ეს სახელი. დღევანდელი თანამედროვე ენების ახალი აღთქმის თარგმანებში (#2 -> #3) „ იესუს “ ტრანსლიტერირებულია ნაცნობ „იესოდ“.
ამგვარად, სახელი: „იჰოუშუა“ = „იესო“ = „იესო ნავეს ძე“ .
სახელი „იესო“ გადის შუალედურ ბერძნულ საფეხურს, ხოლო „იესო ნავეს ძე“ პირდაპირ ებრაულიდან მომდინარეობს.
შეჯამებისთვის, როგორც იესო ნაზარეთელს, ასევე ძვ. წ. 520 წელს მღვდელმთავარ იესო ნავეს ძეს ერთი და იგივე სახელი ჰქონდათ. მათ მშობლიურ ებრაულად „იჰოუშუა“ ერქვათ, ხოლო ბერძნულად ორივეს „იესოუს“ ეძახდნენ .
იესო ნაზარეველი არის ტოტი
ახლა ზაქარიას წინასწარმეტყველება ლოგიკურია. მან ძვ. წ. 520 წელს იწინასწარმეტყველა, რომ მომავალი შტოს სახელი „იესო “ იქნებოდა. ამით მან პირდაპირ იესო ნაზარეთელზე მიუთითა.
ნაზარეთელი იესო სახარებების გარეთაც კარგად არის ცნობილი. ებრაული თალმუდი , იოსები და იესოს შესახებ ყველა სხვა ისტორიული მწერალი , როგორც მეგობარი, ასევე მტერი, ყოველთვის მას „იესოს“ ან „ქრისტეს“ უწოდებდნენ. ამგვარად, მისი სახელი სახარებებში არ იყო გამოგონილი. თუმცა, ზაქარიამ მისი სახელი მის სიცოცხლემდე 500 წლით ადრე იწინასწარმეტყველა.
მღვდლად მსახურობდა…
ზაქარიას თანახმად, იესოს მომავალი მოსვლა მეფისა და მღვდლის როლებს გააერთიანებდა. რას აკეთებდნენ მღვდლები? ხალხის სახელით ისინი ღმერთს მსხვერპლს სწირავდნენ ცოდვების გამოსასყიდად. მღვდელი ხალხის ცოდვებს მსხვერპლშეწირვით ფარავდა. ანალოგიურად, მომავალი შტო „ იესო“ მსხვერპლს მიიტანდა, რათა უფალს „ერთ დღეში მოეშორებინა ამ ქვეყნის ცოდვები“. ეს იყო დღე, როდესაც იესომ საკუთარი თავი შესწირა მსხვერპლად.
სანამ ქრისტეს სახელით იყო ცნობილი
ახლა კი წარმოიდგინეთ იესო ნაზარეთელის ცხოვრება. ის ნამდვილად აცხადებდა, რომ მეფე იყო – სინამდვილეში მეფე. სწორედ ამას ნიშნავს „ ქრისტე “. მაგრამ ის, რასაც ის დედამიწაზე ყოფნისას აკეთებდა, სინამდვილეში მღვდლის მოვალეობა იყო. მღვდელი ხალხის სახელით მისაღებ მსხვერპლს სწირავდა. იესოს სიკვდილი ასევე იყო ღვთისთვის ჩვენი სახელით შესაწირავი. ასე რომ, მისი სიკვდილი მისი მღვდლის როლში იყო. თავისი სიკვდილით მან შეასრულა მღვდლის ყველა მოთხოვნა, როგორც ბევრი მას „ქრისტეს“ ან მეფეს უწოდებს. აღდგომით მან აჩვენა თავისი ძალა და ძალაუფლება სიკვდილზე. მან გააერთიანა ეს ორი როლი.
შტო, რომელსაც დავითმა დიდი ხნის წინ „ქრისტე“ უწოდა , არის მღვდელი-მეფე. აღსანიშნავია, რომ წინასწარმეტყველმა ზაქარიამ მისი სახელი წინასწარმეტყველებაში ჩაწერა მის დაბადებამდე 500 წლით ადრე.
შემდეგ წინასწარმეტყველებმა იწინასწარმეტყველეს, როდის მოვიდოდა ქრისტე. ამას შემდეგში განვიხილავთ .